Tasarım tescil işlemleri, bir ürünün dış görünümüne ait özelliklerin (örneğin, şekil, desen, renk gibi) korunmasını sağlayan bir süreçtir. Tescilli tasarımlar, sahibine o tasarımı belirli bir süre boyunca tekel olarak kullanma hakkı verir. Tasarım tescili, özellikle endüstriyel tasarımların kopyalanmasını engelleyerek rekabet avantajı sağlar. Aşağıda **tasarım tescil işlemleri** adım adım açıklanmıştır:
- Tasarımın Tanımı ve Hazırlığı
– Tanım: Tasarım, bir ürünün tümü ya da bir kısmının, çizgi, şekil, renk, doku veya malzeme gibi özelliklerinin oluşturduğu dış görünümüdür. Tasarımın yenilikçi ve ayırt edici olması gerekmektedir.
– Hazırlık: Tasarım başvurusu için gerekli belgelerin hazırlanması sürecidir. Bu belgeler arasında tasarımın çizimleri, fotoğrafları, tarifleri ve tasarımın hangi ürünle ilgili olduğunu açıklayan bilgiler bulunur.
- Tasarım Ön Araştırması
– Araştırma: Tescil başvurusu yapılmadan önce, benzer tasarımların daha önce tescil edilip edilmediğini kontrol etmek önemlidir. Bu ön araştırma, tasarımın yenilik kriterini karşılayıp karşılamadığını belirlemek açısından önemlidir.
– Sonuç: Eğer aynı ya da benzer bir tasarım tescil edilmişse, başvuru reddedilebilir. Bu nedenle, ön araştırma başvurunun başarı şansını artırır.
- Tasarım Başvuru Dosyasının Hazırlanması
– Gerekli belgeler:
– Tasarımın grafiksel gösterimi (çizimler, fotoğraflar),
– Tasarımın tarifnamesi (tasarımın özelliklerinin ve yenilikçi yönlerinin açıklanması),
– Başvuru sahibinin ve tasarımcının bilgileri,
– Vekaletname (eğer başvuru bir vekil aracılığıyla yapılıyorsa).
– Çizimler: Tasarımın çeşitli açılardan görselleri veya çizimleri net ve anlaşılır olmalıdır. Tasarımın farklı perspektiflerden gösterilmesi, tasarımın korunacak unsurlarını daha açık hale getirir.
- Tasarım Başvurusunun Yapılması
– Başvuru süreci: Tasarım başvuru dosyası, ilgili tasarım tescil ofisine (Türkiye’de Türk Patent ve Marka Kurumu – TÜRK PATENT) sunulur. Tasarım başvurusu ulusal, bölgesel (örneğin, AB’ye yönelik topluluk tasarımı) veya uluslararası (Lahey Anlaşması kapsamında) yapılabilir.
– Başvuru tarihinin önemi: Tasarım başvurusu yapıldığında, başvuru tarihi tasarımın korunmaya başladığı tarih olarak kabul edilir.
- Şekli İnceleme
– Şekli inceleme: Başvuru, şekli gereklilikler açısından incelenir. Eksik belge ya da yanlış başvuru yapılmışsa, başvuru sahibine eksiklikleri gidermesi için süre verilir.
– Sonuç: Şekli inceleme sonucunda eksiklikler giderilirse, başvuru işleme alınır. Eksiklikler giderilmezse, başvuru reddedilebilir.
- Yenilik ve Ayırt Edicilik İncelemesi
– Yenilik: Tasarımın, başvuru tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekir. Yenilik kriterini sağlamayan tasarımlar tescil edilemez.
– Ayırt edicilik: Tasarımın, diğer tasarımlardan belirgin bir şekilde farklı olması gerekir. Bu farklılık, genel izlenim düzeyinde olmalıdır.
– İnceleme süreci: Tasarımın yenilik ve ayırt edicilik incelemesi yapılır. Bu süreçte tasarımın piyasada mevcut tasarımlarla karıştırılma ihtimali değerlendirilir.
- Tasarımın Yayınlanması
– Tasarım bülteninde yayın: Tasarım başvurusu olumlu sonuçlanırsa, ilgili tasarım bülteninde yayınlanır. Türkiye’de bu ilan süresi 3 aydır. Bu süre içinde üçüncü kişiler, tasarım başvurusuna itiraz edebilir.
– Gizli yayın talebi: Tasarım sahibi isterse, başvurunun yayınlanması 30 aya kadar ertelenebilir. Bu süre boyunca tasarım gizli tutulur ve piyasaya sunulmadan korunmuş olur.
- İtiraz Süreci
– İtirazlar: Tasarım başvurusu yayınlandıktan sonra üçüncü kişiler, başvurunun yenilik veya ayırt edicilik kriterlerini karşılamadığı gerekçesiyle itiraz edebilirler.
– İtiraz değerlendirmesi: İtirazlar, ilgili tasarım ofisi tarafından incelenir ve itiraz haklı bulunursa başvuru reddedilebilir ya da değişiklik yapılarak tescil edilebilir.
– Sonuç: İtirazlar reddedilirse, başvuru işleme devam eder ve tescil edilir.
- Tasarım Tescil Kararı ve Tescil Belgesi
– Tescil kararı: İtiraz süresi içinde bir itiraz gelmezse veya itirazlar reddedilirse, tasarım tescil kararı alınır.
– Tescil belgesi: Tasarım başvurusu tescil edildiğinde, başvuru sahibine bir tescil belgesi verilir. Bu belge, tasarım sahibinin tasarım üzerindeki haklarını ispat eder.
- Tasarım Korumasının Sürdürülmesi
– Koruma süresi: Tasarım tescili, başvuru tarihinden itibaren 5 yıl boyunca geçerlidir. Bu süre, toplamda 25 yıla kadar uzatılabilir (her 5 yılda bir yenilenmek kaydıyla).
– Yenileme: Tescil edilen tasarımın koruma süresi sona ermeden önce yenileme başvurusu yapılmalıdır. Yenilenmeyen tasarımlar koruma kapsamından çıkar.
- Tasarımın Devri ve Lisanslanması
– Tasarım devri: Tasarım sahibi, tasarım haklarını başka bir kişiye devredebilir. Bu devir işlemi yazılı bir sözleşme ile yapılır ve tasarım siciline kaydedilir.
– Lisanslama: Tasarım sahibi, tasarımın kullanım haklarını lisans yoluyla üçüncü kişilere verebilir. Lisans sözleşmesi tasarım siciline kaydedilmelidir.
- Tasarımın Hükümsüzlüğü ve İptal Davaları
-Hükümsüzlük: Tasarımın yenilik veya ayırt edicilik kriterlerini karşılamadığı veya kötü niyetle tescil edildiği iddiasıyla, hükümsüzlük davası açılabilir. Mahkeme, tasarımın hükümsüz olduğuna karar verirse, tasarım tescili geçersiz hale gelir.
– İptal davası: Tasarımın tescilinde yasaya aykırılık varsa ya da tasarım kamu düzenine aykırıysa, iptal davası açılabilir.
- Uluslararası Tasarım Başvuruları
– Lahey Anlaşması: Tasarımın birden fazla ülkede korunması isteniyorsa, Lahey Anlaşması çerçevesinde tek bir başvuru ile birçok ülkede tasarım tescili yapılabilir.
– Topluluk Tasarımı (AB): Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde geçerli olan bir topluluk tasarımı başvurusu ile tek bir başvuru ile tüm AB ülkelerinde koruma sağlanabilir.
Tasarım tescili, özellikle rekabetin yoğun olduğu sektörlerde bir ürünü korumanın en etkili yollarından biridir. Tasarımın yenilikçi ve ayırt edici olduğundan emin olmak için başvuru öncesinde detaylı bir hazırlık yapılması önemlidir.
Tasarım tescili hakkında daha fazla bilgi almak veya başvurularınızı yapmak için bize ulaşabilirsiniz.